Fotografia jest procesem ciągłego uczenia się, więc popełnianie błędów jest naturalne. Ale z odrobiną rad od tych, którzy mają już ten etap za sobą początkujący fotografowie mogą uniknąć kilku typowych błędów. Jednym z częstszych błędów foto amatorów jest brak znajomości sprzętu jaki posiadają. Poniżej przedstawiamy listę dotycząca nieprawidłowych ustawienia aparatu.
Włączona stabilizacja obrazu podczas korzystania ze statywu
Stabilizacja obrazu to bardzo pomocna funkcja, dostępna obecnie niemal w każdym nowoczesnym aparacie. Pozwala zmniejszyć drgania aparatu i poprawić ostrość obrazu, gdy na przykład fotografujemy z ręki. Po aktywacji, stabilizacja obrazu przeciwdziała niewielkim ruchom aparatu, aby zmniejszyć rozmycie na zdjęciach powstałe w wyniku trzymania aparatu w ręce. Czasem może być na tyle pomocna, że aparaty wyposażone w dobrą stabilizację pozwalają na użycie czasu otwarcia migawki od trzech do pięciu razy wolniej niż w przypadku aparatów bez tej funkcji. Zapewnia to ostrzejsze obrazy w warunkach słabego oświetlenia W funkcji wideo również ma ogromne znaczenie, ponieważ filmy z tą funkcją wyglądają na o wiele płynniejsze, tak jakby były filmowane z gimbala.
Jednak istnieje sytuacja gdy powinniśmy unikać stosowania stabilizacji. Często okazuje się, że gdy stabilizator obrazu jest używany ze statywem, może niejednokrotnie bardziej przeszkadzać niż pomagać. Jeśli aparat jest już ustawiony na statywie, to powinien być już bardzo stabilny. W tym przypadku, gdy stabilizacja obrazu jest włączona, system może próbować zrekompensować drobne drgania, które w normalnie nie miałyby wpływu na obraz, zwiększając tym samym rozmycie zamiast je zmniejszyć. Sprawdź instrukcję obsługi aparatu lub obiektywu, aby dowiedzieć się, jak wyłączyć stabilizację podczas fotografowania ze statywem, a otrzymasz znacznie ostrzejsze obrazy. Po prostu nie zapomnij włączyć jej ponownie, gdy zamierzasz trzymać aparat w ręce.
Używanie złego trybu autofokusa
Kiedy zaczynałem fotografować, pamiętam, jak starałem skupić się wyłącznie na obiekcie w kadrze, często zostawiając aparat, by wybrać losowo wybrany punkt i mieć nadzieję na najlepsze. W tym czasie nie zdawałem sobie sprawy z wagi różnych trybów autofokusa. Autofocus oferuje kilka różnych trybów, które możesz wybrać w ustawieniach. Zazwyczaj są to
- One-Shot AF
- AI Servo AF
- AI Focus
Prawdopodobnie najczęściej używanym trybem ostrości jest opcja One-Shot / Single-Servo. Jest to najlepszy wybór dla obiektów nieruchomych i służy jako standardowe ustawienie w aparacie. W tym ustawieniu system autofokusa wybiera ostrość, a następnie blokuje to ustawienie, dopóki migawka nie zostanie uruchomiona. Po zablokowaniu masz pewność, że ostrość na Twoim obiekcie będzie skupiona.
Natomiast AI Servo skupia ostrość w sposób ciągły, co czyni go idealnym do śledzenia już poruszającego się obiektu. W tym trybie ostrość ustawiana jest w “locie” co pozwoli na zrobienie zdjęcie w dowolnym momencie, nawet wtedy gdy obiekt jest już w ruchu. Ten tryb będzie dobrym wyborem, gdy fotografujesz poruszający się obiekt, taki jak biegnące dzieci, zwierzęta, sport, ptaki, jadący samochód itp.
Jeśli natomiast masz sytuację, że obiekt za chwilę może być w ruchu, ale do końca nie jesteś w stanie tego przewidzieć to najlepiej wybierz tryb AI Focus. Sprawdza się to zwłaszcza przy robieniu zdjęć dzieci lub zwierząt gdzie często dochodzi do sytuacji, że dziecko stoi w miejscu, by za chwile zacząć biegać. Tryb ten zaczyna ustawiać ostrość tak jak w przypadku pierwszym czyli One-Shot, jednak gdy poruszymy aparatem za poruszającym się obiektem, przestawi nam tryb na AI Servo czyli ostrzenie w sposób ciągły. Ten tryb po prostu próbuje automatycznie wykryć, czy obiekt jest nieruchomy lub porusza się, i ustawia ostrość w zależności od sytuacji. Jednak AI Focus nie jest tak niezawodny jak pozostałe dwa dedykowane ustawienia, więc najlepiej jest samemu ocenić sytuację i przewidzieć czy obiekt będzie nieruchomy One-Shot czy też może być w ruchu AI Servo.
Nie fotografowanie w formacie RAW
Przez cały mój początek fotografowałem w formacie jpg. Dopiero później odkryłem format RAW, który zmienił moje podejście fotografowania oraz późniejszego procesu obróbki. W skrócie różnica polega na tym, że pliki JPEG są przetwarzane przez aparat. Oznacza to, że aparat ustawia niektóre parametry, które wskazaliśmy przed pstryknięciem zdjęcia np. takie jak temperatura barwowa lub ekspozycja w celu szybkiego otrzymania efektu końcowego. Owszem te parametry można zmienić na etapie edycji w Photoshopie czy innym programie ale ich zmiana zazwyczaj skutkuje pogorszeniem jakości zdjęcia. W przypadku JPEG bardzo ciężko jest wpłynąć na niektóre ustawienia jak wyregulowywanie czerni, kontrastu, redukcję szumów czy wyostrzanie. Po prostu aparat wypluwa nam zdjęcie w gotowej postaci i w zasadzie z takiego efektu powinniśmy się cieszyć.
W przypadku plików RAW sytuacja jest zupełnie odwrotna. Czasem można powiedzieć, że RAW wybacza wiele błędów początkujących fotografów. Pozwala on bowiem poprawić niektóre parametry na etapie edycji zdjęcia w programie bez widocznego spadku jakości. Pliki RAW są nieskompresowane i nieprzetworzone. Chociaż format RAW wygląda na bardziej płaski i wyblakły niż zdjęcia w formacie JPEG, to ma ogromną przewagę nad JPEG. Przypuśćmy, że dobraliśmy złą ekspozycję i zdjęcie wyszło zbyt ciemne. Nic nie szkodzi ponieważ przy pliku RAW możemy szybko podnieść ekspozycje i rozjaśnić fotkę. To samo dotyczy innych parametrów. Format RAW przyrównać można do cyfrowego negatywu dzięki, któremu w programie graficznym decydujemy o końcowym wyglądzie zdjęcia. Przy pliku JPEG to aparat daje nam końcowy efekt.
Fotografowanie w trybie automatycznym
Automatyczny tryb ekspozycji oznacza, że czas otwarcia migawki, przysłona i czułość ISO są ustawiane automatycznie przez aparat w określonej sytuacji, dzięki czemu można nacisnąć przycisk migawki i przejść do następnego zdjęcia. Ale co, jeśli chcesz mieć większą kontrolę nad swoimi obrazami?
Największą zaletą fotografowania w trybie ręcznym M lub trybie priorytetu otwarcia migawki / przysłony w porównaniu z automatycznym jest decydowanie od początku do końca jak będzie wyglądać zdjęcie. Gdy go opanujesz unikniesz sytuacji, w której automatyka aparatu źle dobrała ekspozycje i niebo jest prześwietlone gdy cała reszta jest ciemna. Manualne ustawienia pozwolą Ci zdecydować czy woda z wodospadu ma być na zdjęciu rozmyta czy też chcesz uchwycić pojedyncze krople wody. Gdy wybierasz automatykę aparat sam zdecyduje jaki efekt będziesz miał na zdjęciu.
Gdy nie ogarniasz od razu pełnej automatyki zacznij od trybów półautomatycznych:
- Priorytet przysłony P
- Priorytet migawki S
pozwalają one samemu wybrać i ustawić przysłonę lub czas otwarcia migawki, podczas gdy cała reszta dobierana jest przez aparat. Gdy opanujesz te dwa tryby będziesz wiedział jaka jest zależność między przysłoną, czasem otwarcia migawki, ISO i bezstresowo przejdziesz do pełnego trybu manualnego.
Korzystając z priorytetu przesłony ( zazwyczaj na aparacie symbol P ), masz większą kontrolę nad głębią ostrości w obrazie, decydujesz o tym, jak duża część obrazu jest ostra. Jest to przydatne w większości przypadków zaczynając od fotografii portretowej po fotografię pejzażową. Jeśli chcesz naprzykład uzyskać tylko ostry kwiatek, a rozmyć tło za nim to wybierzesz przysłonę na poziomie f.1.8 do f.4.0. Natomiast jeśli chcesz uzyskać piękny pejzaż z dobrze widocznym pierwszym planem jak i dalszym np. góry w tle, to wybierzesz przysłonę od F.8
Jeśli chodzi o używanie priorytetu migawki ( zazwyczaj na aparacie symbol S ), otrzymujesz większą kontrolę nad ruchem w obrazie. Dzięki temu możesz rozmyć wodę, uzyskać dynamikę obrazu rozmywając nocne światła jadących aut czy po prostu zamrozić ruch. W przypadku gdy chcesz rozmyć ruch wybierzesz dłuższy czas naświetlania czyli otwarcia migawki na poziomie 1/60 do nawet paru sekund. Natomiast gdy chcesz zamrozić ruch wybierzesz szybki czas naświetlania na poziomie 1/2000 sekundy.
Brak ostrości
Intensywne rozmycie tzw. bokeh to bardzo pożądany efekt zwłaszcza w zdjęciach porterowych, ale aby być dobrym fotografem, musisz mieć kontrolę nad swoją ostrością. Jeśli robisz portret, punkt skupienia powinien znajdować się na oczach. Jeśli oczy na portrecie są ostre to można przyjąć, że zdjęcie jest udane. Oczy muszą być najostrzejszą częścią obrazu, nie nos lub ucho. Zwróć też uwagę na back focus w pewnych sytuacjach. Pojęcie to oznacza, że ostrość aparatu nie trafiła w to, co chciałeś, a zamiast tego skupiła się na tle.
Aby uzyskać dobrą ostrość i zredukować drgania aparatu w przypadku fotografowania z ręki, czas otwarcia migawki musi wynosić co najmniej jedną wartość ogniskowej obiektywu. Jeśli więc masz aparat pełnoklatkowy z obiektywem 50 mm, to czas otwarcia migawki musi wynosić co najmniej 1/50 sekundy ( żeby mieć pewność ostrości lepiej jest minimalnie skrócić czas np do 1/60 sekundy ).
Na matrycy APS-C ogniskowa 50 mm będzie odpowiednikiem około 80 mm czyli tutaj minimalny czas ostrości dla tej ogniskowej wyniesie 1/80 sekundy, a na aparacie micro-4/3 ogniskowa 50 mm będzie odpowiednikiem 100 mm co oznacza minimalny czas 1/100 sekundy.
Oczywiście mówimy tutaj o fotografowaniu w miarę statycznych ujęć. Gdy obiekt jest w ruchu będziesz potrzebował jeszcze krótszego czasu otwarcia migawki. Tak samo jeśli zastosujesz inną ogniskową np. dłuższą typu 85 to minimalną ostrość uzyskasz przy zastosowaniu czasów:
- pełnaklatka 1/85
- matryca APSC 1/100
- micro 4/3 1/165
